Anouar Brahem, Souvenance

In 2010 brak in Tunesië de Jasmijn revolutie uit. Later sloeg dit fenomeen naar andere landen over en leerden wij de Arabische lente kennen. Helaas moet na vier jaar worden geconcludeerd dat de Arabische lente de bevolking van betrokken landen bitter weinig heeft opgeleverd. Zo is Libië na de afzetting van Kaddhafi ten prooi gevallen aan een stammenstrijd die het hele land in zijn greep houdt. In Egypte heeft men de ene alleenheerser voor de andere ingeruild en in Syrië strijden vele partijen vooral tegen elkaar. Tevens exporteert men geschillen in toenemende mate naar Europa en andere werelddelen.

Componist Anouar Brahem liet zich bij het tot stand komen van zijn nieuwe werkstuk Souvenance inspireren door de Arabische lente. Juist in zijn geboorteland Tunesië lijkt de revolutie met vallen en opstaan voorlopig de meeste kans op enig succes te boeken. Volgens Brahem gaat het om buitengewone gebeurtenissen die het leven van miljoenen mensen opschudt en hopelijk duurzaam verandert. De gehele samenleving wordt als het ware in het diepe gegooid. Veranderingen gaan gepaard met gevoelens van zowel grote angst als met vreugde en hoop. Niet dat er een oorzakelijk verband is tussen de composities en de gebeurtenissen aldus Brahem maar de Arabische lente heeft hem uiteraard niet onberoerd gelaten. De onrust en veranderingen hebben uiteindelijk toch de nodige impact op zijn leven en werk gehad.

Brahem presenteerde zijn nieuwe werk Souvenance voor het eerst in het Romeinse theater van Carthago voor een publiek van 8000 mensen. Het album werd vorig jaar opgenomen in Lugano. Dit gebeurde onder leiding van producer Manfred Eicher. Hij voorzag al menig album van het hoog in aanzien staande ECM label van een glashelder geluid. Brahem laat zich op Souvenance bijstaan door de geweldige pianist François Couturier, Klaus Gesing (basklarinet/sopraan saxofoon) en Björn Meyer (bas). Het Tallinn Chamber Orchestra speelt verder een prominente rol. Zoals vanouds staat vanzelfsprekend de oud (snaarinstrument afkomstig uit het Midden Oosten) centraal door Brahem zelf bespeeld.

Het album opent met Improbable Day. De kans op revolutie in zijn vaderland was onwaarschijnlijk klein maar toch begon juist daar de Arabische lente. Dit gegeven onderstreept Brahem niet met tromgeroffel of schetterend koper. Nee, op bedaarde toon zwaait hij de scepter. Voert aanvankelijk een elegante piano de boventoon, al rap wordt deze van breekbare orkestratie en oud vergezeld. Bas en blazers zorgen verderop het album juist voor de nodige scherpte en dynamiek. Elders is de toonzetting van meer dramatiek voorzien en wordt ook het geweld en de grimmigheid van de revolutie in al zijn subtiliteit hoorbaar.

Aanvankelijk liet zich dit dubbelalbum als net iets teveel van het goede beluisteren. Inmiddels weet ik beter en ben ik gebiologeerd geraakt door dit ontroerende werkstuk. Wellicht geheel in tegenstelling tot de thematiek ervaar ik het nochtans als een even langdurig als weldadig warm bad.


Hans Jansen

Website http://www.anouarbrahem.com/
Releasedatum, 12 januari 2015 ECM